Vahid GönüldaÅŸ 

    Dergiler var fikir oymağı, dergiler var heyecan kaynağı. Kimi dergiler sanatı vasıta olarak kullanır; kimi dergiler sanatı gaye yaparak oyalanır. Bazı dergiler politika yapar; pek çok dergilerse siyasetten, çok yüzlülük anlar; kaçar.

     Aslında dergi –efradını camî, aÄŸyarını mani oluÅŸuna uygun adıyla mecmua– bir mekteptir.

     DoÄŸru düÅŸünmesini bilenin dergisi bir ekol olabilmelidir: ya da bir ekol olabilme yolunda bulunmalıdır.

      Büyük DoÄŸu 1943’lerde baÅŸlamış ve Necip Fazıl Kısakürek gibi güçlü bir kalemin ölümüne, günümüze kadar sürebilmiÅŸtir. Çeyrek asrı aÅŸan bir dönem içerisinde hangi fikir, hangi tıp bir dergi manzarası arz etmiÅŸ; hangi merhalelerden geçerek davasına yol aramıştır? Bu suallere cevap aramadan önce, hemen söyleyelim ki, hamle hamle sıçrayan ve aksayan yönleriyle de olsa, saÄŸda solda bu çapta bir mecmua; genç heyecanları besleyip beraberinde eÄŸiten bir dergi görememiÅŸizdir.

Onu, tanımadığım munis tipli, iman gayretli biri tavsiye etmiÅŸti. Tanımadığım dedimse de, onunla ilk buluÅŸmamızı kastediyorum. Yoksa o andan itibaren her buluÅŸmamızda birbirimizi daha iyi tanıyorduk. Bu gençle, gerçi biz de o zamanlar gençtik, arkadaÅŸlığımız ÅŸöyle olmuÅŸtu: Bir gün vitrinlerde gözüme “Millet” adında bir mecmua iliÅŸmiÅŸti. “Allah’ ı tanımaktan utanan iki Türk ve Müslüman çocuÄŸu” baÅŸlığı altında, o günün eÄŸitim meyvelerinden söz açıyordu. Bu nasıl iÅŸti? Meraklanmıştım. Artık Millet mecmuasına devam etmeye baÅŸlamıştım. Bana elindeki bir dergiyi uzatarak “bırak bu davası belirsiz kısır heyecanların dergisini de bunu oku bunu” diye Büyük DoÄŸu mecmuasını uzatmıştı. Bu sempatik ve ÅŸahsiyetli çıkış, beni ilk anda hayretle biraz sonra da takdirle karışık bir yakınlığa götürdü. Onu kıramadım. Parasını verip hemen bir Büyük DoÄŸu aldım.  

        Artık iki dergiyi birden takip ediyordum. Mayıs 1946 tarih ve 27 sayılı Büyük DoÄŸu’nun kapağında bir Türkiye haritası vardı. Üzerinde bir sürü yol gösterilerek ÅŸu baÅŸlık atılmıştı : “SANA MANA YOLU DA LAZIM!”

         Bu yazıyı okumak için iÅŸyerine kadar gitmeye sabredemiyordum, yol boyu okumaya baÅŸladım:

            “Ä°sterseniz her yıldızla her yıldızın arasını çizeyim!... Meydana yine bu kadar yol çıkmaz!... Ey çaresiz insan; söyle, bunca yol arasında hangisi ulaÅŸtırıcı?... Yolun (bir) olduÄŸundan kimsenin ÅŸüphesi yok: fakat herkesçe yolun kendisininki olduÄŸunda da aynı ÅŸüphesizlik!.. O kadar tersine gitti ki, aslında ÅŸüphe felaketken ÅŸüphesizlik felaket oldu. (Bir)den baÅŸka her sayının aldandığı mutlak olan bir vaziyette namütenahi teselli!.. 

Yol, yol, yol… (Bir) in aÅŸkına bunca sayı: ve (tek) in yüzü suyu hürmetine bu kadar yol!.. Ve cemaat, nebat, hayvan, her ÅŸey yolunda… suyun yolu, tohumun yolu, kuÅŸun yolu var… Kıvılcım, rüzgar, bulut, ay, güneÅŸ, sapan taşı, hepsi yolunda.. Ya insan?..  

            “Bir incecik yolum gider Yemene..” diye acı acı düÅŸünen Anadolu’nun dipsiz hassasiyeti içinden bakalım: 

Batıllar arası bu korkunç yol dokumacılığı 1950 (gar)ının tepesine bir atom bombası inmeden önlemez. Belki de bu icadın hikmeti budur. Her ÅŸeyi o kadar dağıttılar ki; büsbütün berhava etmeden toplamak imkânı kalmadı. 

Yolcu : (tek)in hangi yol olduÄŸunu biliyorsan ; zahirde bunca yolun zahirde bunca elektrik lambası altında karanlıklar (metropol)ünden baÅŸka bir yere çıkmadığını görüyorsan ; ve bütün iÅŸlerin iÅŸte o (bir) e ÅŸan olduÄŸunu seziyorsan; ver elini öyleyse, yol bizimkidir.”