Mehmet YAMAN
   BilindiÄŸi gibi “Orta ÇaÄŸ” ve “Yeni ÇaÄŸ” larda oluÅŸan Avrupa Devletleri,  imparatorluk devletleridir. “Büyük Britanya Ä°mparatorluÄŸu”, “Cermen Ä°mparatorluÄŸu”, “Felemenk Ä°mparatorluÄŸu”, “ Avusturya-Macaristan Ä°mparatorluÄŸu”, “Prusya Ä°mparatorluÄŸu” ve “Rusya Ä°mparatorluÄŸu” gibi imparatorlukları hatırlayarak, yukardaki deÄŸerlendirmemizi somutlaÅŸtırmamız mümkündür.

   Bu imparatorlukların tümü, bir taraftan birbirleriyle didiÅŸirken, bir taraftan da, özellikle Dünyamızın diÄŸer kıtalarına ulaÅŸarak, oraların yerli halklarının ülkelerini talan edip, tüm mallarını ve zenginliklerini ele geçirerek kendi ülkelerine taşımak, saÄŸ kalanlarını da esir alarak, Avrupa pazarlarında köle olarak satmak gayesiyle, tüm varlıklarını bu yolda harcamışlardır.

   Bir dönemin ibretengiz televizyon dizileri arasında bulunan bir filimde, diÄŸer kölelerle beraber, “Kunta-Kinte” adlı meÅŸhur kölenin başına gelen olayları heyecanla seyreden vatandaÅŸlarımız, sanırım anlatmaya çalıştıklarımızın canlı tanıkları olarak hayattadırlar.

   Ä°mparator ve imparatorluÄŸu hatırlatan eylem ve iÅŸlemler derken neyi kastediyoruz?.. Bunu algılamak için önce, “Ä°mperializme” ve “imparatorluk” deyimlerinin ne anlama geldiÄŸini görmemiz gereklidir. En basit bir sözlüÄŸü elimize alıp bu deyimlerin anlamlarına baktığımızda, aynı kökten türeyen bu kelimelerin, bünyelerinde unsur olarak sömürü, iÅŸkence ve kötülükleri barındırdığını görürüz. Yani bu devlet biçimleri sömürüyü, emperyalizmi, baskının her çeÅŸidini, iÅŸgal ettiÄŸi ülkelerin yerli halklarının bir kısmını öldürüp, kalan kısmını da köle olarak Avrupa pazarlarına taşıyan, taÅŸranın mallarını ve zenginliklerini ülke merkezine talanla getiren devlet biçimleridir. Ve yukarda ismi yazılan devletlerin tümünün yönetim biçimlerinin, bu emperyalist unsurları taşıdığını ve eylemsel olarak ta, tüm dış devletlerle olan icraatlarında, bunları fiiliyata döktüklerini görürüz. Ayrıca yukarda birkaç örneÄŸini verdiÄŸimiz bu devletler, kendi isimlerini de böyle koymuÅŸlar ve gerek yöneticileri ve gerekse, zamanın bilim insanları, devlet tariflerini yaparken, “imparatorluk” deyimini iftiharla yazıp kullanmışlardır. Zira onların kültürü, mantalitesi, hayata ve sosyal olaylara bakış tarzları böyle idi. Temel kriterleri de bu tarz bir anlayış olacaktı, referanslarına uygun olarak.

   Toplumsal ve uluslar arası iliÅŸkilerinde bu nedenledir ki, kendileriyle aynı dinden ve kültürden gelmeyen yabancıların söyledikleri, “Bizans’ta kardinal külahı görmektense, Osmanlı sarığı görmeyi tercih ederiz”, “ Vistül Nehri kıyılarında Osmanlı atını suladığı müddetçe, biz rahat ederiz (ezilmeyiz, adaletsizliÄŸe ve zulme uÄŸramayız)” sözleri, batıda halk arasında kulaktan kulaÄŸa aktarılırken, tarih kitaplarında da yerini almıştır.

   Efendim burada, önemli bir anekdotu da arz etmeden geçemeyeceÄŸim. Toprağı bol olsun, Cumhuriyet gazetemiz kıdemli yazarlarından merhum, Dr. Mustafa Åžerif Onaran Beyefendiyle, bize yaptıkları ziyaretlerinde geliÅŸtirdiÄŸimiz bu ve benzeri sohbetlerden sonra, duvarımızda asılı bulunan  eski bir resmi yazıyı gösterdiÄŸimizde, kendilerinin bu yazının başında bulunan, Osmanlıca harflerle yazılı orijinal, “DEVLET-Ä° ALÄ°YYE-Ä° OSMANÄ°YYE” ismini görünce (ki, kendileri Osmanlıca’ya iyi vakıftılar) hemen dikkat kesilerek, yüksek sesle, “evet!.. Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye!.. ne demek bu biliyor musunuz?.. Ä°ÅŸte isim bu!..  Ä°ÅŸte devlet bu!.. Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu deyimi bu ismin yerini asla tutamaz!..” diye gerçekçi ve doÄŸaçlama bir serzeniÅŸte bulunmuÅŸ ve böylece kültür emperyalizminin üzerimizdeki etkinliÄŸine de bir kere daha itiraz etmiÅŸti.