|
YILBAÅžI - TAKVÄ°MLER 
Nurullah AYDIN Dünya’da farklı takvimler uygulanmaktadır. Ancak evrensel genel kabul gören ve uygulanan takvim Miladi takvimdir. 1 Ocak günü de Miladi takvimin ilk günüdür. 2014 Miladi yılı (Hıristiyan takvimi baÅŸlangıcı; 0 yılı) 1392 Hicri yılı (Ä°slam takvimi baÅŸlangıcı; Ä°Ö 622 yılı) 5775 Musevi yılı (Yahudi takvim baÅŸlangıcı; Ä°Ö 3761 yılı) 3014 Hindu yılı (Hindu takvimi baÅŸlangıcı; Ä°Ö 1000 yılı) 4712 Çin Yılı ( Çin takvimi baÅŸlangıcı; MÖ.2698 yılı). 6018 Yaratılışçı yılı (Yazı bulunma takvim baÅŸlangıcı; MÖ. 4004 yılı)
Zaman; genel olarak olay ve olguların geçtiÄŸi, geçmekte olduÄŸu ve geçeceÄŸi süreye denir. Ä°nsanlar zamanı ölçerken; ölçü aracı olarak GüneÅŸ'i ve Ay'ı gözlemiÅŸlerdir. Takvim; zaman ölçü birimidir. Takvim; zamanı, Dünya ve Ay'ın hareketlerine göre gün, ay, hafta, yıl gibi belirli bölümlere ayırma sistemidir. Zaman ölçü birimleri olarak astronomik olaylar (yıl-ay-gün) temel alınmıştır. Toplumlar; ekonomik, coÄŸrafi ve kültürel deÄŸerlerinden ve ihtiyaçlarından esinlenerek ve bu ölçü birimlerini kullanarak farklı takvimler oluÅŸturmuÅŸlardır. Takvimler; toplumlara göre fazla ve çeÅŸitli olsa da temel olarak iki gruptur. GüneÅŸ yılını esas alan takvimler; Dünyanın güneÅŸ etrafındaki bir tam dönüÅŸ süresini ( 365 gün, 6 saat) bir yıl olarak kabul eden takvimlerdir. Ä°lk defa Mısır'da kullanılmıştır. Günümüzde kullanılan miladi takvimin temelidir. Ay yılını esas alan takvimler; Ay’ın Dünya etrafında 12 kez dönmesini (12 x 29.5 =354) esas almışlardır. Bu ÅŸekilde oluÅŸturulan takvimlere Ay takvimi diyoruz. Ä°lk defa Mezopotamya'da Sümerler tarafından kullanılmıştır. Hicri takvimin temelidir. Ä°slam'dan önceki Türklerin kullandıkları; On iki Hayvanlı Türk Takvimidir. On iki Hayvanlı Takvim 'in Türkler 'e özgü olması, Türkler'in çok eski dönemlerden itibaren astronomi bilimi ile yakından ilgilendiklerini gösterir. GüneÅŸ yılını esas alır. Buna göre bir yıl, 365 gün, 5 saatten biraz fazladır. Her yıla bir hayvan adı verilmiÅŸ,12 yıl bir dönem kabul edilmiÅŸ, aylar; birinci ay, ikinci ay... olarak adlandırılmıştır. Bu takvimde yılbaşı 22 Aralık'tır. Bu takvimde tarih baÅŸlangıcı yoktur. Bu takvimi Türklerin yanı sıra MoÄŸollar, Çinliler, Hintliler ve Tibetliler de kullanmışlardır. Halen Orta Asya'da bazı topluluklar tarafından kullanılmaktadır.
Osmanlı'da önce Hicri Takvim, sonra da 1 Mart'ı yılbaşı kabul eden Mali Takvim kullanıldı. Türkiye’de;1 Ocak 1926'dan baÅŸlayarak Gregoryen Takvim benimsendi
Gregorien (Miladi) takvim: Roma'da Papa XIII. Gregorius'un 1582 yılında Jülyen Takviminde görülen düzensizliÄŸin giderilmesi ile kabul edilen takvime Gregorien (milâdî) Takvimi denir. Gregorien Takvimi; Fransa'da 1582 yılında kabul edilerek, 9 Aralık 1582'den hemen 20 Aralık'a geçilmiÅŸtir. Ä°ngiltere; 1752 yılının 3 Eylül günü kabul ettiÄŸi bu takvimle doÄŸrudan 14 Eylül gününe geçmiÅŸtir. Protestan Almanların yeni takvimi kabulü 1700 - 1775 yıllarında olur. Ortodoks Kilisesi ise takvimi bazı deÄŸiÅŸikliklerle gönülsüz benimser. Ama Paskalya ve Noel'i farklı hesaplamaktan vazgeçmez. Sadece Finlandiya Ortodoks Kilisesi, Gregoryen takvimini kabul eder. Kudüs, Rusya, Sırbistan ve Yunanistan'daki Aynaroz Kiliseleri ise kabul etmez. Bazı Hıristiyan tarikatları ise; Hz. Ä°sa'nın bugün kabul edilen doÄŸumundan yaklaşık 6 yıl önce doÄŸduÄŸu, 36 yıl yaÅŸayıp Milat'tan sonra 30 yılında çarmıha gerildiÄŸini iddia etmektedir. Ä°slâm dünyasında yaygın olarak Hicri ve Miladi Takvim birlikte kullanılmaktadır Çin ve Hind'in takvimi de farklıdır.
Ä°brani Takvimi farklıdır. Mısır'dan Çıkışla baÅŸlatılır. Bu ise 5751 tarihidir. Dünyadaki bütün takvimler; dini bir temele oturur.
Roma takviminde aylar: gündüz ve gecenin eÅŸit olduÄŸu, hayatın baÅŸlangıç zamanı olarak kabul edilen Martius (Mart)'tan baÅŸlatılıyordu. Aprilis (Nisan), Maius (Mayıs), Junius (Haziran), Quintilis (Temmuz), Sextilis (AÄŸustos), September (Eylül), October (Ekim), November (Kasım) ve December (Aralık) idi. 60 gün daha sonra Janarius (Ocak) ve Februarius (Åžubat) adlı iki ay daha eklenerek takvim tamamlanır.
Milâdi Takvim; ilk olarak Jülyen Takvimi, adı ile MÖ 46 yılında Roma Ä°mparatoru Julius Sezar tarafından yapılmıştır. Bu tarihte yılbaşı Mart'tan Ocak'a alınmıştır. Romalılar daha sonra Quintilis (Temmuz) ayının adını July, Sextilis (AÄŸustos) ayının adı August yapılır. Yahudilerin ay isimleri ise ÅŸöyle: Nisan, Ä°jar, Sivan, Tammuz, Av, Elul, TiÅŸri, Kislev, HeÅŸvan, Tevet, Åžebat, Adar.
Türkiye’de ay isimleri; 1 Ocak 1926'dan itibaren 3 Türkçe, 4 Ä°branice, 3 Ä°ngilizce, 1 Arapça, 1 Süryanice ay isimleri ile deÄŸiÅŸtirilir. Mart, Mayıs, AÄŸustos (Batı), Åžubat, Nisan, Eylül, Tammuz (Ä°branice) Kasım (Arapça), Haziran (Süryanice). Türkçe ay isimleri; Ocak, Ekim, Aralık. Gün isimleri, Arapça ve Farsça olarak kalır.
Günün Sözü: Bilgi edinmek istersen oku düÅŸün, sorgula, uygula.
Sadece kayıtlı kullanıcılar yorum yazabilirler.
Lütfen hesabınıza giriş yapınız veya kayıt olunuz. Powered by AkoComment 2.0! |
