Raci DURCAN  
   Geçen yaz Malezya’da iken ilgimi çeken ÅŸeylerden biri de duvarları süsleyen ‘helal gıda’ sempozyumu duyuruları odu. Dünyanın bu uzak köÅŸesinin helal gıdaya ilgisini tuhaf bulmuÅŸtum. KomÅŸu ülke Singapur’a geçtiÄŸimizde, dışarıda yemek yemenin ne kadar külfetli olduÄŸunu fark ettim. Canınızın istediÄŸi yerde yemek yemeniz mümkün deÄŸil. Çinlilerin yemek yapma tekniÄŸi helal gıda tekniÄŸiyle örtüÅŸmüyor. YediÄŸinizin helal olup olmadığı ÅŸüphesine

sık düÅŸünüyorsunuz. Bunu görünce Helal Gıda sempozyumu bir kere daha gözlerimde canlandı. Bu iÅŸin ÅŸampiyonluÄŸunun Malezya’ya düÅŸmesini; çok farklı dinlerden insanları barındırmasına baÄŸlayıp konuyu unuttum.

  Seyahatin üzerinden bir yıl geçti. Ankara’da tesadüfen uÄŸradığım yöresel bir tatlı dükkânında konuyu tekrar hatırlamak zorunda kaldım. AlışveriÅŸ yaptığım yer, reklamı çokça yapılan meÅŸhur markalardan birini satmadığı halde konusunda oldukça baÅŸarılıydı. Övgümüzü daha çok almak için olsa gerek; ‘helal gıda sertifikası alıyoruz’ dedi. Hayretle karşılayıp nereden icap ettiÄŸini sordum. ‘Yakında bu sertifika olmadan kimse satış yapamayacak’ dedi. Kaça mal olduÄŸunu sordum; dört yüz bin lira dedi. Dudak uçuklatan bir rakamdı. YüreÄŸim burkuldu, içim cız etti.

  Daha önce çalıştığım ÅŸirketlerdeki ISO ve TSE belgelendirmelerinden biliyorum. Böylesi belgelerin devlete para ödemekten baÅŸka pek faydası olduÄŸu söylenemez. Aldığım hiçbir ürünü TSE ya da ISO belgesi var diye almıyorum. Belki eÅŸit iki mal arasında fazladan bir fark yaratabilir. Mal alımında asıl dikkat edilen nokta, tüketici memnuniyetidir. Ne alırsak alalım baÅŸkalarına sorup referans alıyoruz. Böyle bir malda TSE eksik olsa ne olur? Ya da memnun kalmazsak TSE ne yapabilir? Daha kaliteli mal üretmeyi bilseler, TSE’de bir tane memur kalmaz, hepsi fabrika kurar. Gerçek budur. Bir malın belgesi var diye daha kaliteli olmaz.

   Geçen 10 yıl boyunca internet kanalıyla ya da fısıltıyla gelen dedikodu haberlerini” hatırladım. Gün geçmiyor ki bir ürünün imalatında domuz yağı kullanıldığı iddia edilmesin. Duyanlar da sevaba girdiklerini düÅŸünerek hemen baÅŸkalarına aktarıyorlardı. Bu davranışın ne kadar yanlış olduÄŸunu ÅŸimdi daha iyi anlıyorum. Sevap umarak maksatlı bir yalanın yayılmasına aracılık etmiÅŸtik. Domuzun hemen hiç yetiÅŸtirilmediÄŸi ve halk tarafından talep edilmediÄŸi bir ülkede böylesi söylentilerin çıkması ilginçtir. Üstelik bu söylentiler resmi olarak hiçbir zaman yalanlanmaz. Bunu belki anlamak mümkündür. Yalanlama; konuyu ciddiye alarak gündeme taşımak anlamına gelebilir. Neden devletin bu iÅŸle ilgili memurları, rutin denetimlerle böyle söylentileri boÅŸa çıkarmazlar?

   Sebebi varmış! Dört yüz bin lira olmadan içiniz rahat etmeyecek. Bu parayı bayılanlara TSE ve baÅŸka kuruluÅŸlar ‘helal’ diye belgeyi basacaklar. Zabıtalar zaten bu iÅŸ için para alıyorlar, ne olur normal denetimlerini yapsalar da içimiz rahat beslensek! Ä°ÅŸyerleri yaptıkları bu harcamaları mutlaka ürün fiyatına yansıtacaklardır.

   Kapitalizm para eden her ÅŸeyi paraya dönüÅŸtürmede uzmandır. Kadın namusu onun döneminde paraya dönüÅŸtü. Yahudi koÅŸer sertifikasının arkasında kim var bilmiyorum. Ancak helal sertifikasın arkası pek aydınlık durmuyor. Anlaşılan o ki, kapitalizm her türlü hassasiyetinizi paraya dönüÅŸtürecek. Helal diye içiniz huzurla yemek yiyebileceksiniz ama bedelini ödedikten sonra.

   Helal gıda adını dahi paraya dönüÅŸtürenlere ‘helal olsun!’ diyemiyoruz. Ä°ngiltere’nin sömürgesi Malezya’ya kadar giden bu belgelendirme sisteminin arkasındaki amacının erken fark edilmesini umuyoruz.

   Helal Gıda belgelendirmesinde, küçük bir iÅŸletmeden 400.000Tl almak helal midir? Bu yoksul halkı bir kere daha masrafa sokarak zorunlu gıda ürünlerini pahalandırmak helal mi? Kendilerine bu konuda helal sertifikası verebilirler mi?