Necmettin EVCÄ°
Ey dost seni muhabbetle selâmlarım.
Dünyanın ne çok ihtiyacı var muhabbete. KeÅŸke herkes felsefe adına sussa. Herkes siyaset adına sussa, o suskunun gürültüsüz, kavgasız ortamında muhabbet çiçekleri açsa. Gönlümüz renklense, ÅŸenlense. DoÄŸrusu insanlığın ne çok ihtiyacı var muhabbete.
Dost, muhabbet ehlidir. Gerçek muhabbeti dostlarla yaparsın! Åžunun ÅŸurasında muhabbet edeceÄŸiniz, yani kalbinizi orta yere koyarak açık seçik konuÅŸacağınız, dertleÅŸeceÄŸiniz kaç dostunuz

var? Dost muhabbet üzre olandır. Dost muhabbeti bilir. Muhabbet, kalplerin yalansız, hesapsız birbirine karşılıklı yönelimidir. Kalplerin yardımlaÅŸması, karşılıklı hafiflemesidir.  Muhabbet karşılıklı sevgi büyütmektir. Daha üstün, daha çok, daha zengin varlık için kendimizden vaz geçmeyi, kendimizi aÅŸmayı bilmek, baÅŸarmaktır muhabbet.

Muhabbet aÅŸktır. AÅŸk olmayınca, yani hakikate, varlığa yine hakikat ve varlık adına içkin bir yöneliÅŸ olmayınca, hiçbir ÅŸeyin anlamı kalmaz. Bir kopma, kokma, çürüme yaÅŸanır. YardımlaÅŸma yerini engellemeye, inada, buÄŸza, öfkeye bırakır. Muhabbet varlığın cevherî gücü, hareket enerjisidir. AÅŸk ve muhabbet dost insanın beslenme kaynağıdır. Hem varlığı besler, hem varlıktan beslenir.

Zaman zaman benzer görüÅŸlerimizi ifade ettiÄŸimizde, kimi insanların dudak kıvrımlarına müstehzi bir gülümseme iliÅŸtirerek, bizi hafife aldıkları oldu. Herkes kendine yakışanı yapar, yapıyor. Biz onlara kendi üslûpları ile karşılık veremezdik. Sevgiden, aÅŸktan, aÅŸkınlıktan fazla nasiplenmemiÅŸ insanlar için yapılacak fazlaca bir ÅŸey de yoktur. MarifetmiÅŸ gibi aÅŸkı, muhabbeti ayakları altına alarak yüceldiklerini sananlar öncelikle pozitivist komünistlerdi. Çizginin bu tarafında ise güya tasavvufi kimi eÄŸilimlerin insanı körelttiÄŸi varsayımından yola çıkan bazıları da, bu duyarlıklara kalplerini kapamışlardı. Demek ki, radikal eÄŸilimler farklı uçlardakileri benzer zeminde bir noktada buluÅŸturuyor. Ä°kisi de keskin, müsamahasız, anlayışsız, katı, donuk, küt! Ve aslına bakılırsa ikisi de materyalist! Bu katı tiplerin çekiÅŸmesi içinde sıkışmış dünyanın, iç huzuruna, gönül rahatlığına, esenliÄŸe ihtiyacı vardır. Biz bunu söylüyoruz.

Gönül alanı doÄŸrudan Allah’a ait bir alandır dersem hemen reddetmeyin. Biraz düÅŸünün. Hiç olmazsa bir kulağınızı içinize verip kendi derinliÄŸinizi, özünüzü dinleyin. Bakalım o özden nasıl bir söz sudur oluyor... O içinizden, benliÄŸinizin derinliÄŸinden gelen yankı, kuvvetle muhtemel ki, hakikatin sesinden baÅŸkası deÄŸildir. Varlığı, hakkı, hakikati kim bilir kaç kez o sesle müÅŸahede ettiniz. Belki kaç kez dış zorlamalarla susturdunuz kendinizi! Sakın ha, bu sesi susturmayalım, bu sese sağır olmayalım diyorum dostum. Ä°deolojilerin entelektüel militanları, o sese kulak vermenin insanda zafiyet meydana getireceÄŸini söylediler. Niçin? Çünkü o sese kulak veren insanda duygusal yönelimler, davranışlar artıyormuÅŸ da onun için. Duygusal davranmak gerçekçi deÄŸilmiÅŸ. Birine göre üretimi aksatıcı olumsuz bir neden. Güya dini bir dünya görüÅŸüne sahip diÄŸeri de bu yaklaşımı akılcı bulmuyor.

Farkında deÄŸil ama onunkisi Auguste Comte aklı. Akli gerekçelerle Ä°slâm’ı ve onun aÅŸkın deÄŸerlerini, tamamen dünyanın geçerli nesnel koÅŸullarında oluÅŸmuÅŸ genel kabuller seviyesine indirgiyor. Rousseau’nun, Voltaire’in aklı bunlardan saÄŸlıklı (tutarlı) iÅŸler.
Her neyse iÅŸte bütün bu katı duvarları, sınırları aÅŸarak dostluk inÅŸa etmeli, bir büyük dostluk yaymalıdır aziz dostlarım. Ä°lla da somut birilerine, müÅŸahhas birisi için dost olmak; dostluÄŸun pratik iliÅŸkilerini, sonuçlarını görmek gerekmez. Ben ‘dost olmalı’ derken, öncelikle olgun, olumlu insan tipi olarak, kendi bireysel varlığımızdan söz ediyorum. Dostluk illa da birileri için olmamalı. O bir olgunluk seviyesidir. O bir enginliktir, erdemdir, aÅŸkınlıktır, özveridir. O kendimizi aÅŸma, hakikatin önünden cüssemizi çekme çabasıdır. Hakikat söz konusu olduÄŸunda kendimizi gizleyebilmektir. Tabir yerindeyse ‘dost’ bir insan tipidir. Çok kategorik bir ayrımla insanları ‘dost ve düÅŸman tipler’ olarak ikiye ayırabiliriz.

Dost; hayat, varlık, insan anlayışında sorunları olmayan veya az olandır. Kendini hayattan, varlıktan ayrı düÅŸünmez. Onun için bu bir iç duyudur, iç seziÅŸtir. Dost varlıkla sorunsuzdur. Varlık kendisinden ayrı deÄŸildir. Varlığın içinde, varlıkla ve varlık içindir. Bu formda, bu zeminde anlam bulur. Bir ÅŸekilde o varlık formunun dışına çıktığı zaman anlam yitirdiÄŸini, amaçsızlaÅŸtığını, saçma olacağını bilir. O sınırın dışına çıkmak kötülüktür, saçmalıktır. Varlık geliÅŸince bundan kendisi de nasibini alacaktır. Bunun gibi kendi iyi olunca diÄŸerlerine de yansıyacaktır. Kulların arasına bunun için girer. Bu anlayıştaki bireylerden oluÅŸmuÅŸ toplumda her bir insandan diÄŸerine iyilikler, güzellikler yansır.

DüÅŸman insan tipinin varlık ve hakikat anlayışında büyük sorunlar vardır. O kiÅŸi herkese ruhunun karanlık penceresinden bakar. BaÄŸnaz, egoist, bir adım daha ileri aÅŸaması ile haset açısından bakar dünyaya ve olaylara. Varlık içinde ve onunla bir anlam kazanmak ne anlaşılır ne katlanılır bir durumdur. Kendi dışındaki herkes ötekidir. DoÄŸa, yenilmesi gereken bir düÅŸman, baÅŸkası kendi yemese kendisini yiyecek bir kurt gibidir. ‘Ä°nsan insanın kurdudur’ bu insana göre. BaÅŸkası onun için tehdittir, cehennemdir, ölümdür! Bu tiplerden oluÅŸan dünyada, insanlara husumet, ÅŸiddet, haset, cinnet, cinayet, kasvetten baÅŸka ne yansır? O topluma korkudan kuÅŸkudan baÅŸka bir ÅŸey yayılmaz. Aman Allahım, dayanılır gibi deÄŸil.

Biz ise, paylaşıldıkça çoÄŸalan bir dünyada, dostça ve muhabbetle kalalım benim aziz dostlarım.